Zaštitnik građana zatražio je od Ministarstva za ljudska i manjinska prava i društveni dijalog da ga obavesti da li je pripremilo podzakonske akte kojima bi se omogućila primena Zakona o rodnoj ravnopravnosti kojim je, između ostalog, propisano da lice koje nije zdravstveno osigurano po bilo kom drugom osnovu stiče to pravo po osnovu neplaćenog rada u kući.
Zaštitnik građana je u dopisu nadležnom ministarstvu podsetio da je Zakonom o rodnoj ravnopravnosti, koji je stupio na snagu 1. juna 2021. godine, propisano da se podzakonski akti za sprovođenje ovog zakona donose u roku od godinu dana od dana stupanja zakona na snagu.
Zaštitnik građana od resornog ministarstva, koje vrši nadzor nad primenom ovog zakona, traži da ga u roku od 15 dana obavesti o merama koje je samostalno preduzelo i u saradnji sa drugim nadležnim organima kako bi se omogućila primene zakonskih odredbi u praksi.
Isti podseća da po Zakonu o rodnoj ravnopravnosti lica koja nisu zdravstveno osigurana po bilo kom drugom osnovu stiču to pravo po osnovu neplaćenog kućnog rada (vođenje domaćinstva, staranje o podizanju dece, staranje o ostalim članovima porodice, neplaćeni rad na poljoprivrednom imanju i dr.).
Prema odredbi čl. 28. Zakona o rodnoj ravnopravnosti (“Sl. glasnik RS”, br. 52/2021):
“U oblasti zapošljavanja i rada garantuju se jednake mogućnosti i obezbeđuje primena opštih i posebnih mera radi ostvarivanja prava na rad za žene i muškarce u pogledu dostupnosti izvršilačkih radnih mesta i položaja; uslova za pristup zapošljavanju, samozapošljavanju ili zanimanju, uključujući kriterijume selekcije i uslove regrutovanja bez obzira o kojoj se grani aktivnosti radi i na svim nivoima profesionalne hijerarhije uključujući napredovanje u karijeri, svim oblicima plaćenog radnog angažovanja; raspoređivanja i napredovanja; radnog vremena; fleksibilnog radnog vremena zbog usklađivanja porodičnih i radnih obaveza muškaraca i žena, odsustvovanja sa posla; plaćanja; uslova rada; stručnog usavršavanja i dodatnog obrazovanja, uključujući praktično radno iskustvo, dnevnog, nedeljnog i godišnjeg odmora; prestanka radnog odnosa i radnog angažovanja; kolektivnog pregovaranja; informisanja; socijalnog osiguranja; odsustva zbog trudnoće, porodiljskog odsustva, trajanja porodiljskog odsustva i naknada za vreme porodiljskog odsustva; odsustvo radi nege deteta i posebne nege deteta sa invaliditetom; zaštite prava na rad i u vezi s radom.
Podaci o neplaćenom kućnom radu koji se prikupljaju i evidentiraju od strane proizvođača zvanične statistike, javno se objavljuju u skladu sa petogodišnjim statističkim programom i godišnjim primenjivim planovima republičkog organa nadležnog za poslove statistike.
Vrednost neplaćenog rada u apsolutnom iznosu, kao i učešće vrednosti neplaćenog rada u bruto domaćem proizvodu obračunava se na osnovu podataka glavnog proizvođača zvaničnih statističkih podataka a metodologiju za obračun utvrđuje ministarstvo nadležno za oblast rodne ravnopravnosti.
Lice koje nije zdravstveno osigurano po bilo kom drugom osnovu, stiče pravo na zdravstveno osiguranje po osnovu neplaćenog rada u kući (vođenje domaćinstva, staranje o podizanju dece, staranje o ostalim članovima porodice), neplaćenog rada na poljoprivrednom imanju i dr.”
Izvor: Sajt Zaštitnika građana Republike Srbije (www.ombudsman.rs).
Izvor: Izvod iz propisa je preuzet iz programa „Propis Soft“ – Redakcija Profi Sistem Com.