Na sajtu Narodne skupštine Republike Srbije objavljen je Predlog izmena i dopuna Zakona o naknadama za korišćenje javnih dobara.
Osnovni razlozi zbog kojih se predlaže izmena i dopuna Zakona o naknadama za korišćenje javnih dobara („Službeni glasnik RSˮ, br. 95/18 i 49/19, u daljem tekstu: Zakon) sadržani su u potrebi da se izmeni način utvrđivanja naknade za proizvode koji posle upotrebe postaju posebni tokovi otpada u delu koji se odnosi na utvrđivanje naknade za motorna vozila iz uvoza tako da carinski organ vrši utvrđivanje i naplatu u skladu sa carinskim propisima u cilju sprečavanja izbegavanja plaćanja predmetne naknade, koje su uočene u praktičnoj primeni zakona. Pored toga, u praktičnoj primeni zakona uočeno je da visina naknade za zagađivanje voda predstavlja neprimereno veliko opterećenje za obveznike te naknade, i da obveznicima nanosi bitnu ekonomsku štetu usled čega se predlaže znatno smanjenje visine predmetne naknade. Takođe, jedan od razloga za izmenu Zakona je i umanjenje iznosa naknade za odvodnjavanje za 50% fizičkom licu i preduzetniku – vlasniku poljoprivrednog zemljišta i objekata za poljoprivrednu proizvodnju i stočarstvo upisanim u Registar poljoprivrednih gazdinstava i dr. odgovarajuće registre). U 2023. godini, odnosno izuzimanja od plaćanja naknade za odvodnjavanje počev od 2024. godine u cilju realizacije jedne od tačaka Sporazuma o međusobnoj saradnji u oblasti poljoprivrede od 22. maja 2023. godine. Razlozi za izmenu sadržani su i u potrebi da se ujednači osnovica naknade za promenu namene poljoprivrednog zemljišta, pa je predloženo da se osnovica utvrđuje na osnovu prosečne cene kvadratnog metra poljoprivrednog zemljišta u odgovarajućoj, odnosno graničnoj zoni, određene aktom jedinice lokalne samouprave za potrebe utvrđivanja poreza na imovinu. Na taj način bi se za osnovicu uzimala vrednost poljoprivrednog zemljišta i u slučaju kada je planskim dokumentom izvršena promena namene zemljišta u građevinsko. Takođe, razlozi za donošenje ovog zakona sastoje se u potrebi usklađivanja Zakona sa odredbama zakona kojim se uređuje energetika, imajući u vidu da je članom 10. stav 3. Zakona o izmenama i dopunama Zakona o energetici („Službeni glasnik RSˮ, broj 40/21) uvedena nova licenca za trgovinu komprimovanim prirodnim gasom, utečnjenim prirodnim gasom i vodonikom, pa se predloženom izmenom uređuje da se naknada za unapređivanje energetske efikasnosti naplaćuje i za komprimovani prirodni gas i utečnjeni prirodni gas i propisuje visina naknade za te energente. Ministarstvo rudarstva i energetike donelo je Uredbu o uslovima isporuke i snabdevanja prirodnim gasom („Službeni glasnik RS” broj 49/22) na osnovu koje se meri obračunska energija isporučenog prirodnog gasa i ona 50 se prikazuje na računima za utrošeni gas u kWh. Navedeno predstavlja razlog za izmenu jedinice mere za utvrđivanje naknade za unapređivanje energetske efikasnosti za prirodni gas iz količine iskazane u m3 u količinu utrošene energije iskazane u kWh, kao i da se izmeni iznos te naknade u skladu sa novom jedinicom mere. Neophodno je usklađivanje i sa članom 73. tačka 16) Zakona o energetskoj efikasnosti i racionalnoj upotrebi energije („Službeni glasnik RS”,broj 40/21), u cilju promene nadležnosti organa za obavljanje poslova evidencije obveznika, obračun i plaćanje naknade za unapređenje energetske efikasnosti (do sada je bilo nadležno ministarstvo a sada Uprava za finansiranje i podsticanje energetske efikasnosti). Pored napred navedenog, vrši se usklađivanje sa Zakonom o elektronskim komunikacijama („Službeni glasnik RSˮ, broj 35/23), pretežno terminološka usklađivanja, kao i usklađivanje sa Uredbom o utvrđivanju Plana namene radio- frekvencijskih opsega („Službeni glasnik RSˮ, broj 89/20) kako bi se omogućila primena novih tehnologija u oblasti radiokomunikacija, a koje nisu predstavljale predmet obračuna godišnje naknade za korišćenje radio-frekvencija i samim tim nisu mogle biti primenjivane u prethodnom periodu. S tim u vezi, vrši se dopuna Priloga 16. kojim je uređen način utvrđivanja naknade za korišćenje radio-frekvencije u radiodifuznoj službi. U cilju povećanja pravne sigurnosti obveznika naknade, za obveznike čije aktivnosti neposredno doprinose unapređenju stanja i promociji zaštićenog područja uređuje se da se olakšica od plaćanja naknade za korišćenje zaštićenog područja može ostvariti na osnovu podnetog zahteva i donetog rešenja upravljača zaštićenog područja. Razlog za donošenje ovog zakona je i preciziranje i pravnotehničko usaglašavanje pojedinih odredaba Zakona kako bi se njihova primena ostvarivala što ujednačenije, i time povećala pravna sigurnost obveznika. S tim u vezi izvršena su sledeća preciziranja:
– da se naknada za geološka istraživanja naplaćuje pored osnovnih i za primenjena geološka istraživanja, s obzirom da geološka istraživanja obuhvataju osnovna i primenjena geološka istraživanja;
– da je obveznik naknade za zaštitu i unapređivanje životne sredine i ogranak stranog pravnog lica, da naknadu utvrđuju jedinice lokalne samouprave na čijoj teritoriji se nalazi sedište, odnosno izdvojena poslovna jedinica obveznika preko koje taj obveznik obavlja aktivnost od uticaja na životnu sredinu;
– da je obveznik naknade za korišćenje delova putnog zemljišta državnog puta i drugog zemljišta koje koristi upravljač puta vlasnik nepokretnosti koja se priključuje na javni put i kome je izdata dozvola nadležnog organa za izgradnju saobraćajnog priključka, uključujući neposrednog držaoca nepokretnosti koji je priključen na javni put bez odobrenja nadležnog organa, kao i datum početka i prestanka korišćenja, kao i da je Zakonom utvrđena najviša godišnja visina naknade u zavisnosti od kategorije puta;
– da se naknada za postavljanje instalacija na državnom putu, odnosno opštinskom putu i ulici utvrđuje jednokratno, prilikom postavljanja instalacija;
– da je osnovica naknade za korišćenje javne površine, površina koja je utvrđena dozvolom nadležnog organa jedinice lokalne samouprave, odnosno drugim aktom nadležnog organa jedinice lokalne samouprave;
– da se naknada za postavljanje vodovoda, kanalizacije, električnih vodova, elektronske komunikacione mreže i sl. na javnom putu naplaćuje i za toplovodne instalacije.
Pored navedenog vrše se i druge izmene koje su ocenjene potrebnim za adekvatniju i efikasniju primenu Zakona. S tim u vezi, propisuju se oslobođenja od plaćanja naknade za unapređivanje energetske efikasnosti energetskim subjektima koji vrše promet derivata nafte na teritoriju APKM, za vreme važenja Rezolucije Saveta bezbednosti Organizacije Ujedinjenih nacija broj 1244; za derivate nafte koji će biti upotrebljeni u daljem procesu proizvodnje; isporuku električne energije koju koristi energetski subjekt koji ima licencu za obavljanje energetske delatnosti za obezbeđivanje sistemskih usluga, sigurnog rada i nadoknadu gubitaka u prenosnom i distributivnom sistemu; za isporučenu količinu prirodnog gasa, odnosno utečnjenog prirodnog gasa krajnjem kupcu koji se koristi kao sirovina za proizvodnju. Takođe, propisuju se nove olakšice za putarinu u sistemu elektronske naplate putarine i to: do 10% za korisnike vozila sa EURO emisijskim razredom, odnosno do 13% za korisnike vozila na električni pogon od I-IV kategorije koji koriste uređaj za ENP sa odloženom primenom od 1. juna 2024. godine, čime se postiže usaglašavanje sa Direktivom 1999/62/EZ Evropskog parlamenta i saveta. Navedena izmena istovremeno predstavlja i podsticaj za korišćenje energetski efikasnijih vozila. Predložena su oslobođenja za direktne i indirektne budžetske korisnike od plaćanja naknade za korišćenje delova putnog zemljišta, naknade za postavljanje vodovoda, kanalizacije, električnih vodova, elektronske komunikacione mreže i sl. na javnom putu, kao i naknade za privremeno korišćenje poslovnog i reklamnog prostora u pružnom pojasu koje koristi upravljač javne železničke infrastrukture u cilju usklađivanja sa oslobođenjima propisanim za naknadu za korišćenje javnih površina, imajući u vidu da se za navedene naknade naplaćuje korišćenje javnih površina, a da ti obveznici obavljaju poslove od opšteg interesa.
Izvor: Izvod iz Predloga zakona preuzet sa sajta Narodne skupštine Republike Srbije (www.parlament.gov.rs)
Izvor: Izvod iz propisa preuzet iz pravne baze Propis Soft, redakcija Profi Sistem Com