Ministarstvo za ljudska i manjinska prava i društveni dijalog Vlade Republike Srbije pozvalo je danas, povodom Međunarodnog dana za eliminaciju rasne diskriminacije 21. marta, na toleranciju i razumevanje prema svima koji su različiti, kao i na nastavak izgradnje društva u kome duh saradnje i solidarnosti garantuje dostojanstven život svakog čoveka.
Današnjim danom istovremeno počinje i Nedelja solidarnosti i borbe protiv rasizma i rasne diskriminacije, koja traje do 28. marta.
U osnovi rasizma je pogrešan stav o nekakvoj kulturnoj superiornosti jednih nad drugima, kao i iskazivanje netrpeljivosti prema pripadnicima drugih rasa, koji se od nas razlikuju bojom kože ili nekom drugom karakteristikom spoljnog izgleda.
Ideologija rasizma je u direktnoj suprotnosti sa osnovnim principima ljudskih prava. Ona širi stereotipe i promoviše netrpeljivost, čije sprečavanje predstavlja poseban izazov u današnje vreme društvenih mreža.
Zato je od izuzetnog značaja da se podiže svest o načinima prepoznavanja različitih oblika netrpeljivosti, kako bi se unapredila zaštita pojedinaca ili grupa koji pripadaju drugoj rasi, imaju drugu boju kože, imaju drugu etničku pripadnost ili nacionalno poreklo.
Istovremeno se mora boriti i da se unapredi znanje o lažnosti i neverodostojnosti ideologije rasizma, koja nema nikakvo naučno utemeljenje.
Kako se predrasude i stereotipi, negativni narativi i dezinformacije dodatno pojačavaju u vreme kriza, što najviše pogađa pripadnike najranjivijih grupa, primena principa „Da niko ne bude izostavljen“, na čemu Vlada Srbije dosledno istrajava, još više dobija na značaju.
Uz to, Srbija svoj doprinos u borbi protiv rasizma daje i ispunjavajući obaveze preuzete Međunarodnom konvencijom o ukidanju svih oblika rasne diskriminacije. U Srbiji svaka vrsta diskriminacije zabranjena Ustavom, kao i brojnim zakonima u oblasti pravosuđa, obrazovanja, zdravstvene zaštite, informisanja i slično.
U prethodnom periodu u Srbiji je dodatno unapređen krovni zakonodavni i strateški okvir u oblasti antidiskriminacije.
Zakon o zabrani diskriminacije je usklađen sa važećim međunarodnim standardima u oblasti zaštite od rasne diskriminacije. Konkretne mere i aktivnosti u oblasti prevencije i zaštite od diskriminacije predviđene su antidiskriminacionom strategijom do 2030. godine i pratećim akcionim planom, čiji je cilj eliminisanje društvene nejednakosti.
Posebnu ulogu u borbi protiv diskriminacije ima i nezavisno telo – Poverenik za zaštitu ravnopravnosti.
Eliminisanje društvene nejednakosti, odnosno borba protiv svakog oblika rasizma i diskriminacije Roma načela su na kojima su zasnovani ciljevi i mere Strategije za socijalno uključivanje Roma i Romkinja u Srbiji za period do 2030. godine.
Ovom strategijom je, po prvi put, prepoznat i ,,ciganizam“ kao oblik rasizma i diskriminacije, a pratećim akcionim planom predviđene su i mere za osnaživanje Roma i Romkinja da prijavljuju krivična dela motivisana predrasudama, mržnjom, kao i govor mržnje.
Borba protiv rasizma i svih oblika diskriminacije može da bude uspešna samo ako je sistemski podržana i ako su u nju aktivno uključeni svi akteri društva, a svoj doprinos može da da svako od nas.
Podsećamo, u smislu Zakona o zabrani diskriminacije (“Sl. glasnik RS”, broj 22/2009 i 52/2021):
„1) izrazi “diskriminacija” i “diskriminatorsko postupanje” označavaju svako neopravdano pravljenje razlike ili nejednako postupanje, odnosno propuštanje (isključivanje, ograničavanje ili davanje prvenstva), u odnosu na lica ili grupe kao i na članove njihovih porodica, ili njima bliska lica, na otvoren ili prikriven način, a koji se zasniva na rasi, boji kože, precima, državljanstvu, nacionalnoj pripadnosti ili etničkom poreklu, jeziku, verskim ili političkim ubeđenjima, polu, rodu, rodnom identitetu, seksualnoj orijentaciji, polnim karakteristikama, nivoom prihoda, imovnom stanju, rođenju, genetskim osobenostima, zdravstvenom stanju, invaliditetu, bračnom i porodičnom statusu, osuđivanosti, starosnom dobu, izgledu, članstvu u političkim, sindikalnim i drugim organizacijama i drugim stvarnim, odnosno pretpostavljenim ličnim svojstvima (u daljem tekstu: lična svojstva);
2) izrazi “lice” i “svako” označavaju onog ko boravi na teritoriji Republike Srbije ili na teritoriji pod njenom jurisdikcijom, bez obzira na to da li je državljanin Republike Srbije, neke druge države ili je lice bez državljanstva, kao i pravno lice koje je registrovano, odnosno obavlja delatnost na teritoriji Republike Srbije;
3) izraz “građanin” označava lice koje je državljanin Republike Srbije;
4) izraz “organ javne vlasti” označava državni organ, organ autonomne pokrajine, organ jedinice lokalne samouprave, javno preduzeće, ustanovu, javnu agenciju drugu organizaciju, odnosno fizičko lice kojem je povereno vršenje javnih ovlašćenja, kao i pravno lice koje osniva ili finansira u celini, odnosno u pretežnom delu, Republika, autonomna pokrajina ili lokalna samouprava;
5) poslodavac je domaće ili strano pravno i fizičko lice u javnom i privatnom sektoru, koje zapošljava ili radno angažuje jedno ili više lica, odnosno lice koje u državnom organu, organu autonomne pokrajine ili jedinice lokalne samouprave vrši prava i dužnosti poslodavca u ime Republike Srbije, autonomne pokrajine, odnosno jedinice lokalne samouprave.“
Izvor: sajt Vlade Republike Srbije (www.srbija.gov.rs)
Izvor: Izvod iz propisa i sudske prakse preuzet je iz programa „Propis Soft“, Redakcija Profi Sistem Com-a.