Uvažavajući mišljenje Zaštitnika građana, Ministarstvo prosvete i reprezentativni prosvetni sindikati dogovorili su izmene Posebnog kolektivnog ugovora za zaposlene u osnovnim i srednjim školama i domovima učenika prema kojima broj dece i imovinsko stanje više nisu među glavnim već su postali dopunski kriterijumi za utvrđivanje zaposlenih za čijim je radom prestala potreba.
Zaštitnik građana je postupajući po sopstvenoj inicijativi uputio mišljenje Ministarstvu prosvete da u Posebnom kolektivnom ugovoru za zaposlene u osnovnim i srednjim školama i domovima učenika treba izmeniti kriterijume za utvrđivanje zaposlenih za čijim je radom prestala potreba, sa punim ili nepunim radnim vremenom, propisanih članom 34. stav 1. tačka 5. i tačka 7.
Zaštitnik građana je ukazao da je potrebno izmeniti kriterijum – imovno stanje zaposlenog i kriterijum – broj dece predškolskog uzrasta, odnosno dece na redovnom školovanju do 26 godine starosti, tako što će se isti primenjivati samo kao dopunski, a ne kao glavni kriterijum.
Ministarstvo prosvete je usvojilo mišljenje Zaštitnika građana na taj način što je pregovaralo sa reprezentativnim sindikatima, sa kojima je zatim Vlada Republike Srbije 21. oktobra 2022. godine zaključila Poseban kolektivni ugovor o izmenama i dopunama Posebnog kolektivnog ugovora za zaposlene u osnovnim i srednjim školama i domovima učenika kojim je propisano da se kriterijumi imovno stanje zaposlenog i broj dece primenjuju kao dopunski kriterijumi, odnosno u slučajevima kada više zaposlenih ima isti broj bodova.
Istim izmenama Posebnog kolektivnog ugovora prihvaćeno je još jedno mišljenje Zaštitnika građana doneto nakon postupka pokrenutog po pritužbi Sindikata obrazovanja Srbije, Odbor Jablaničkog okruga, da škole nepravilno i nezakonito primenjuju članove 34-36. Posebnog kolektivnog ugovora što dovodi do povrede i ugrožavanja prava zaposlenih, kao i regularnosti sprovođenja postupka bodovanja zaposlenih za čijim radom je prestala potreba.
Mišljenje Zaštitnika građana da je potrebno urediti sastav i broj članova komisije koja direktoru obrazovne ustanove daje predlog zaposlenog za čijim radom je prestala potreba uvaženo je tako što je izmenama Posebnog kolektivnog ugovora propisalo da komisija ima najmanje tri člana, da je broj članova uvek neparan i da je obavezni član sekretar ustanove.
Kriterijumi za utvrđivanje zaposlenih za čijim je radom prestala potreba, sa punim ili nepunim radnim vremenom propisani su odredbama čl. 34-36. Posebnog kolektivnog ugovora za zaposlene u osnovnim i srednjim školama i domovima učenika (“Sl. glasnik RS”, br. 21/2015, 92/2020 i 123/2022), prema kojim odredbama:
“Kriterijumi za utvrđivanje zaposlenih za čijim je radom prestala potreba, sa punim ili nepunim radnim vremenom, vrednuju se u bodovima, i to:
1. rad ostvaren u radnom odnosu:
1) za svaku godinu rada ostvarenog u radnom odnosu – 1 bod,
2) za svaku godinu rada ostvarenog u radnom odnosu u ustanovama obrazovanja – 1 bod.
Vreme provedeno na radu po osnovu ugovora o privremenim i povremenim poslovima, o delu, o stručnom osposobljavanju i usavršavanju, o dopunskom radu, kao i poseban staž osiguranja u skladu sa propisima PIO (npr. rođenje trećeg deteta, sportski staž, vreme za koje je osiguranik samostalno uplaćivao doprinose i sl.), kao i vreme obavljanja samostalne delatnosti se ne smatra radom u radnom odnosu.
Zaposlenom se računa cela godina provedena na radu u radnom odnosu bez obzira na to da li je radio sa punim ili nepunim radnim vremenom.
2. obrazovanje:
1) za visoko obrazovanje na studijama drugog stepena (master akademske studije, specijalističke akademske studije ili specijalističke strukovne studije) u skladu sa Zakonom o visokom obrazovanju, počev od 10. septembra 2005. godine i na osnovnim studijama u trajanju od najmanje četiri godine, po propisu koji je uređivao visoko obrazovanje do 10. septembra 2005. godine – 20 bodova,
2) za visoko obrazovanje na studijama prvog stepena (osnovne akademske, odnosno osnovne strukovne studije), studijama u trajanju od tri godine ili višim obrazovanjem – 15 bodova,
3) za specijalističko obrazovanje nakon srednjeg obrazovanja – 13 bodova,
4) za srednje obrazovanje u trajanju od 4 godine – 12 bodova,
5) za srednje obrazovanje u trajanju od 3 godine – 10 bodova,
6) za osnovno obrazovanje i osposobljenost za rad u trajanju od jedne ili dve godine – 5 bodova.
Bodovanje se vrši prema stečenom odgovarajućem obrazovanju.
3. takmičenja:
1) broj bodova za opštinsko takmičenje i smotru:
za osvojeno prvo mesto – 2 boda,
za osvojeno drugo mesto – 1,5 bod,
za osvojeno treće mesto – 1 bod;
2) broj bodova za okružno/regionalno, odnosno gradsko takmičenje i smotru:
za osvojeno prvo mesto – 5 bodova,
za osvojeno drugo mesto – 4 boda,
za osvojeno treće mesto – 3 boda;
3) broj bodova za republičko takmičenje i smotru:
za osvojeno prvo mesto – 8 bodova,
za osvojeno drugo mesto – 7 bodova,
za osvojeno treće mesto – 6 bodova;
4) broj bodova za međunarodno takmičenje:
za osvojeno prvo mesto – 15 bodova,
za osvojeno drugo mesto – 12 bodova,
za osvojeno treće mesto – 10 bodova.
Po osnovu takmičenja boduje se nastavnik koji je učenika pripremao za takmičenje i koji je ostvario relevantne rezultate.
Prilikom bodovanja zaposlenih u obzir se uzima rezultat postignut na takmičenjima i smotrama koji su organizovani u skladu sa stručnim uputstvom ministarstva o organizovanju takmičenja i smotri učenika i koju su utvrđeni navedenim kalendarom.
Vrednuje se samo jedan rezultat ostvaren u najvišem rangu takmičenja i smotri. Bodovanje po ostvarenim rezultatima na takmičenju i smotri vrši se ukoliko u toj kategoriji zaposleni imaju mogućnost učešća u takmičenju. Prilikom bodovanja vrednuju se rezultati ostvareni u toku celokupnog rada ostvarenog u obrazovanju.
4. pedagoški doprinos u radu:
1) rad na izradi udžbenika koji su odobreni rešenjem ministra, u skladu sa propisima iz oblasti obrazovanja i vaspitanja:
– autor – 7 bodova,
– saradnik na izradi udžbenika – ilustrator – 5 bodova,
– recenzent – 4 boda;
2) objavljen rad iz struke u stručnoj domaćoj ili stranoj literaturi – 1 bod.
Bez obzira na broj objavljenih radova po ovom osnovu dobija se samo jedan bod.
Za pedagoški doprinos radu bodovi se dobijaju samo po jednom osnovu.
5. (brisana)
6. zdravstveno stanje na osnovu nalaza nadležne zdravstvene ustanove, odnosno nadležnog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja:
1) invalid druge kategorije – 3 boda,
2) teška bolest zaposlenog na osnovu konzilijarnog nalaza lekara nadležne zdravstvene ustanove – 3 boda.”
3) zaposleni koji boluje od profesionalne bolesti – 2 boda.
Bodovanje po ovom osnovu vrši se samo po jednoj od tačaka koja je najpovoljnija za zaposlenog.
Teška bolest zaposlenog utvrđuje se na osnovu konzilijarnog nalaza lekara nadležne zdravstvene ustanove na teritoriji opštine ili na teritoriji grada na kome je formirana takva komisija.
7. (brisana)
Za kriterijum za koji zaposleni ne dostavi potrebnu dokumentaciju u ostavljenom roku za utvrđivanje liste zaposlenih za čijim je radom u potpunosti ili delimično prestala potreba, boduje se sa nula bodova.
Na osnovu kriterijuma iz člana 34. Ugovora sačinjava se rang lista prema redosledu bodova, počev od najvećeg.
Za zaposlenog za čijim je radom prestala potreba utvrđuje se zaposleni koji ostvari najmanji broj bodova.
Ukoliko više zaposlenih ima isti broj bodova, primenjuje se bodovanje po oba dopunska kriterijuma i to:
1. imovno stanje:
1) ako su ukupna primanja domaćinstva po članu na nivou ili iznad republičkog proseka prema poslednjem objavljenom podatku republičkog organa nadležnog za poslove statistike – 0,5 bodova,
2) ako su ukupna primanja domaćinstva po članu ispod republičkog proseka prema poslednjem objavljenom podatku republičkog organa nadležnog za poslove statistike – 1 bod.
Kod bodovanja imovnog stanja, pod porodičnim domaćinstvom smatraju se: bračni drug, deca i roditelji koje zaposleni izdržava.
2. broj dece predškolskog uzrasta, odnosno dece na redovnom školovanju do 26 godina starosti:
1) ako zaposleni ima jedno dete – 1 bod,
2) ako zaposleni ima dvoje dece – 3 boda,
3) ako zaposleni ima troje i više dece – 5 bodova.
Kao dete na redovnom školovanju do 26 godina starosti smatra se i učenik završnog razreda osnovne i srednje škole do kraja školske godine, odnosno do 31. avgusta godine u kojoj dete ima svojstvo redovnog učenika završnog razreda.
Rešenje kojim se utvrđuje da je prestala potreba za radom zaposlenog donosi direktor, na osnovu predloga komisije koju imenuje direktor ustanove na predlog sindikata.
Komisija iz stava 1. ovog člana ima najmanje tri člana, sa tim da je broj članova komisije uvek neparan. Obavezni član komisije je sekretar ustanove.
Komisija iz stava 1 ovog člana utvrđuje predlog na osnovu liste koja je sačinjena prema kriterijumima iz člana 34. Ugovora.
Izvor: sajt Zaštitnika građana Republike Srbije (www.ombudsman.rs)
Izvor: Izvod iz propisa je preuzet iz programa „Propis Soft“ – Redakcija Profi Sistem Com.