Agencija za sprečavanje korupcije održala je u Kragujevcu obuku „Primena Zakona o finansiranju političkih aktivnosti“ namenjenu političkim subjektima. Na obuci su prezentovana zakonska rešenja, podzakonski akti kao i postupanje Agencije prilikom povrede zakonskih odredbi. Posebna pažnja posvećena je izvorima i načinu finansiranja političkih aktivnosti, načinu vođenja evidencija o prilozima i imovini političkih subjekata, kao i načinu podnošenja godišnjeg finansijskog izveštaja i izveštaja o troškovima izborne kampanje.
Sprovodeći obuke ovakvog tipa, Agencija preventivno utiče na političke subjekte i blagovremeno ih upućuje na ispunjenje zakonskih obaveza u smislu transparentnog finansiranja redovnog rada, ali i zakonitog raspolaganja finansijskim sredstvima u toku izbornog ciklusa.
Nakon Kragujevca, predstavnici Agencije će u narednom periodu ove obuke održati i u Novom Pazaru, Subotici, Vranju i Novom Sadu.
Izvori i načini finansiranja političkih subjekata propisani su odredbama člana 3-15 Zakona o finansiranju političkih aktivnosti („Sl. glasniku RS”, br. 14/2022 od 7. februara 2022. god.), prema kojima:
Član 3.
Politički subjekti finansiraju se iz javnih i privatnih izvora.
Politički subjekti se mogu zaduživati isključivo kod banaka i drugih finansijskih organizacija u Republici Srbiji, koje su pod nadzorom Narodne banke Srbije (u daljem tekstu: krediti i zajmovi).
Maksimalna visina kredita i zajma do koje se politički subjekti zadužuju kod banaka i drugih finansijskih organizacija, na godišnjem nivou, može iznositi do 25% sredstava koja se obezbeđuju iz javnih izvora za finansiranje redovnog rada ili pokriće troškova izborne kampanje političkih subjekata, u zavisnosti da li se politički subjekti zadužuju za finansiranje redovnog rada ili pokriće troškova izborne kampanje, sa rokom otplate najduže do tri godine.
Sredstva iz izvora iz st. 1. i 2. ovog člana politički subjekti koriste za finansiranje troškova redovnog rada i troškove izborne kampanje.
Član 4.
Javne izvore finansiranja političke aktivnosti čine novčana sredstva i usluge i dobra koje daju Republika Srbija, autonomna pokrajina i jedinica lokalne samouprave, njihovi organi, kao i organizacije čiji su oni osnivači.
Novčana sredstva iz javnih izvora
Član 5.
Novčana sredstva iz javnih izvora su sredstva budžeta Republike Srbije, budžeta autonomne pokrajine i budžeta jedinice lokalne samouprave, namenjena za finansiranje političke aktivnosti.
Usluge i dobra iz javnih izvora
Član 6.
Usluge i dobra iz javnih izvora su usluge i dobra određene posebnim propisima, koje političkim subjektima daju organi Republike Srbije, autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave, kao i druge organizacije čiji su oni osnivači.
Usluge i dobra iz stava 1. ovog člana obavezno se daju pod jednakim uslovima svim političkim subjektima.
Organi Republike Srbije, autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave, kao i druge organizacije čiji su oni osnivači bliže uređuju davanje usluga i dobara iz stava 1. ovog člana.
Član 7.
Privatne izvore finansiranja političke aktivnosti čine članarina, prilog, nasledstvo, legat i prihod od imovine.
Član 8.
Članarina je novčani iznos koji član političke stranke redovno plaća na način i pod uslovima utvrđenim statutom ili drugim opštim aktom političke stranke tako da maksimalni iznos članarine ne prelazi iznos od 3.000 dinara na godišnjem nivou.
Član političke stranke dužan je da uplatu članarine vrši isključivo sa svog tekućeg računa.
Izuzetno od stava 2. ovog člana, članarina čiji iznos ne prelazi 1.000 dinara na godišnjem nivou može se platiti u gotovini ili putem uplatnice. Ako se članarina plaća u gotovini, odgovorno lice političke stranke dužno je da izda priznanicu o primljenoj članarini. Priznanicu potpisuje član političke stranke koji je članarinu uplatio i odgovorno lice političke stranke.
Odgovorno lice političke stranke je dužno da iznos članarine koji je plaćen u gotovini uplati na tekući račun političke stranke u roku od sedam dana od dana izdavanja priznanice.
Član 9.
Prilog je novčani iznos, osim članarine, koji fizičko ili pravno lice dobrovoljno daje političkom subjektu, poklon, kao i usluge pružene bez naknade ili pod uslovima koji odstupaju od tržišnih.
Prilog su i krediti, zajmovi i druge usluge banaka i drugih finansijskih organizacija u Republici Srbiji dati pod uslovima koji odstupaju od tržišnih, kao i otpis dugova.
Davalac priloga, koji obavlja privrednu delatnost, dužan je da prilikom davanja priloga, a najkasnije narednog dana od dana davanja priloga, dostavi političkom subjektu svoju izjavu ili potvrdu nadležnog organa da je izmirio sve obaveze po osnovu javnih prihoda, kao i izjavu da ne vrši niti da je u poslednje dve godine vršio delatnost od opšteg interesa po osnovu ugovora. Pravno lice – davalac priloga dužno je da dostavi i podatke o svojoj vlasničkoj strukturi. Davalac priloga dužan je da, najkasnije u roku od tri dana od dana davanja priloga, dostavi političkom subjektu svoju izjavu da nije prekoračio maksimalnu vrednost davanja iz člana 10. st. 1. i 2. ovog zakona.
Pravno i fizičko lice dužno je da uplatu novčanog iznosa iz stava 1. ovog člana vrši isključivo sa svog tekućeg računa.
Politički subjekat je dužan da primi uplatu novčanog iznosa iz stava 1. ovog člana isključivo sa tekućeg računa davaoca.
Politički subjekat je dužan da evidentira prilog iz stava 1. ovog člana.
Zabranjeno je vršenje bilo kakvog pritiska, pretnje, diskriminacije ili bilo koji drugi oblik neposrednog ili posrednog stavljanja u nepovoljniji položaj fizičkog ili pravnog lica koje daje prilog političkom subjektu.
Državni organi dužni su da spreče i kazne svako nasilje, kršenje prava ili pretnju fizičkom ili pravnom licu zbog činjenice da je dalo prilog političkom subjektu.
Član 10.
Maksimalna vrednost davanja na godišnjem nivou, koje jedno fizičko lice može dati političkim subjektima za redovan rad, iznosi najviše deset prosečnih mesečnih zarada.
Maksimalna vrednost davanja na godišnjem nivou, koje jedno pravno lice može dati političkim subjektima za redovan rad, iznosi najviše 30 prosečnih mesečnih zarada.
Davanje čija je vrednost na godišnjem nivou veća od jedne prosečne mesečne zarade javno se objavljuje.
Politički subjekat je dužan da davanje iz stava 3. ovog člana objavi na svom veb-sajtu u roku od osam dana od dana kada je vrednost davanja premašila iznos jedne prosečne mesečne zarade.
Sticanje i prihod od imovine političke stranke
Član 11.
Imovinu političke stranke čine nepokretnosti i pokretne stvari.
Imovina iz stava 1. ovog člana služi samo za političku aktivnost i druge dozvoljene aktivnosti političke stranke, u skladu sa zakonom.
Politička stranka stiče imovinu kupoprodajom, nasleđivanjem i legatom.
Politička stranka, koja stekne nepokretnu imovinu sredstvima iz javnih izvora, tu imovinu može koristiti isključivo za sprovođenje svojih političkih aktivnosti.
Nepokretnost iz stava 4. ovog člana politički subjekt ne može otuđiti bez naknade ili po ceni koja je niža od tržišne, prema proceni nadležnog poreskog organa.
Prihod od imovine čine prihodi koje politička stranka ostvaruje od prodaje pokretne i nepokretne imovine, davanja u zakup nepokretne imovine u vlasništvu političke stranke i kamate na uloge datih kod banaka i drugih finansijskih organizacija u Republici Srbiji.
Član 12.
Zabranjeno je finansiranje političkog subjekta od: stranih država; stranih fizičkih i pravnih lica, osim međunarodnih političkih udruženja; anonimnih darodavaca; javnih ustanova, javnih preduzeća, privrednih društava i preduzetnika koji obavljaju usluge od opšteg interesa; ustanova i preduzeća sa učešćem državnog kapitala; drugih organizacija koje vrše javna ovlašćenja i pojedinaca kojima je po zakonu zabranjeno da budu članovi političkih stranaka; sindikata; udruženja i drugih nedobitnih organizacija; crkava i verskih zajednica; priređivača igara na sreću; uvoznika, izvoznika i proizvođača akciznih proizvoda; pravnih lica i preduzetnika koji imaju dospele, a neizmirene obaveze po osnovu javnih prihoda, osim ukoliko ovim zakonom nije drugačije određeno.
Prilog koji međunarodna politička udruženja daju političkom subjektu ne može biti u novcu.
Zabranjeno je finansiranje političkog subjekta od strane pravnog ili fizičkog lica koje vrši delatnosti od opšteg interesa po osnovu ugovora sa organima Republike Srbije, autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave, kao i javnim službama čiji su oni osnivači, za vreme dok postoji takav ugovorni odnos i dve godine nakon prestanka ugovornog odnosa.
Zabranjeno je da politička stranka stiče udeo ili akcije u pravnom licu.
Zabranjeno je finansiranje političkog subjekta od strane zadužbine ili fondacije.
Nedozvoljeno prikupljanje sredstava
Član 13.
Zabranjeno je vršenje bilo kog oblika pritiska na pravna i fizička lica prilikom prikupljanja sredstava za političkog subjekta.
Zabranjeno je davanje obećanja ili stavljanje u izgled bilo kakve privilegije ili lične koristi davaocu priloga političkom subjektu.
Zabranjeno je davanje priloga političkom subjektu preko trećeg lica.
Zabranjeno je prikrivanje identiteta davaoca priloga ili iznosa priloga.
Zabrana sticanja prihoda od komercijalne delatnosti
Član 14.
Politički subjekat ne može sticati prihod od promotivne, odnosno komercijalne delatnosti.
Obaveza uplate nezakonito stečenih sredstava
Član 15.
Novčana sredstva stečena suprotno članu 12. ovog zakona politički subjekat dužan je da vrati subjektu od koga je primio, u roku od 15 dana od dana prijema sredstava. U slučaju da je uplatilac sredstava prestao da postoji, politički subjekat je dužan da uplaćeni iznos prenese na račun budžeta Republike Srbije u roku od 15 dana od dana prijema sredstava.
Politička stranka je dužna da članarinu koja je primljena suprotno članu 8. st. 1. i 3. ovog zakona uplati na račun budžeta Republike Srbije u roku od 15 dana od dana prijema članarine.
Prilog za koji nije dostavljena dokumentacija propisana članom 9. stav 3. ovog zakona, novčani prilog primljen suprotno članu 9. stav 5. ovog zakona, kao i davanja preko iznosa propisanog u članu 10. ovog zakona politički subjekat je dužan da vrati davaocu u roku od 15 dana od dana prijema priloga.
Ako se sredstva iz stava 3. ovog člana ne mogu uplatiti na račun davaoca priloga, sredstva se uplaćuju na račun budžeta Republike Srbije.
Izvor: Sajt Agencije za sprečavanje korupcije (www.acas.rs).
Izvor: Izvod iz propisa preuzet je iz programa „Propis Soft“, Redakcija Profi Sistem Com-a.