Evropsko udruženje sudija (EAJ) održalo je 2. juna 2023. godine redovan godišnji sastanak u Atini. Sastanku su prisustvovali i predstavnici Društva sudija Srbije. Kao i na svakom sastanku ovog udruženja, razmatrana su brojna važna pitanja od značaja za pravosudne sisteme evropskih država.
Kao jedno od gorućih pitanja od značaja za pravosuđe u državama Evrope, Evropsko udruženje sudija je prepoznalo pitanje materijalnih garancija nezavisnosti sudija u pogledu visine njihovih plata i penzija. S tim u vezi, usvojene su rezolucije o platama sudija u Hrvatskoj, o platama sudija i sudskim budžetima u Litvaniji i o penzijama sudija u Rumuniji.
Materijalni položaj sudija u Srbiji regulisan je odredbama člana 41-47 Zakona o sudijama („Sl. glasniku RS”, br. 10/2023), prema kojiam:
Osnovna plata
Sudija ima pravo na platu sudije suda za koji je izabran.
Plata sudije određuje se na osnovu osnovne plate.
Osnovna plata određuje se množenjem koeficijenata za obračun i isplatu plata sa osnovicom za obračun i isplatu plate.
Osnovica za obračun i isplatu plate sudije utvrđuje se Zakonom o budžetu.
Koeficijent za obračun i isplatu plate određuje se tako što se svaki sudija razvrstava u jednu od šest platnih grupa.
Osnovna plata, prema ovom zakonu, jeste vrednost u koju se ne uračunava procenat za vrednovanje minulog rada.
Sudija ne može da uz platu prima i penziju ostvarenu u skladu sa posebnim propisom.
Platne grupe sudija
Sudija se razvrstava u jednu od šest platnih grupa, koja je izražena u koeficijentu.
U prvoj platnoj grupi je sudija prekršajnog suda.
U drugoj platnoj grupi je sudija osnovnog suda.
U trećoj platnoj grupi je sudija privrednog, višeg i Prekršajnog apelacionog suda.
U četvrtoj platnoj grupi je sudija Privrednog apelacionog, apelacionog suda i Upravnog suda.
U petoj platnoj grupi je sudija Vrhovnog suda.
U šestoj platnoj grupi je predsednik Vrhovnog suda.
Koeficijenti
Prva platna grupa ima koeficijent 2,50.
Druga platna grupa ima koeficijent 3,00.
Treća platna grupa ima koeficijent 3,50.
Četvrta platna grupa ima koeficijent 4,00.
Peta platna grupa ima koeficijent 5,00.
Šesta platna grupa ima koeficijent 6,00.
Osnovna plata predsednika suda
Osnovna plata predsednika suda se određuje tako što se plata sudije tog suda uvećava za:
– 10%, u sudu do 20 sudija;
– 15%, u sudu do 40 sudija;
– 20% u sudu do 60 sudija;
– 25% u sudu do 80 sudija;
– 30% u sudu preko 80 sudija.
Odredba stava 1. ovog člana se ne primenjuje na predsednika Vrhovnog suda.
Plata sudije koji je trajno premešten, ili privremeno upućen u drugi sud, odnosno upućen u Visoki savet sudstva, ministarstvo nadležno za pravosuđe, Pravosudnu akademiju ili međunarodnu organizaciju u oblasti pravosuđa
Sudija koji je trajno premešten ili privremeno upućen u drugi sud, odnosno upućen u Visoki savet sudstva, ministarstvo nadležno za pravosuđe, Pravosudnu akademiju ili međunarodnu organizaciju u oblasti pravosuđa ima pravo na osnovnu platu sudije suda iz kog je trajno premešten, privremeno upućen ili upućen, a ako je za sudiju to povoljnije ima pravo na osnovnu platu u sudu, Visokom savetu sudstva, ministarstvu nadležnom za pravosuđe, Pravosudnoj akademiji ili međunarodnoj organizaciji u oblasti pravosuđa u koje je trajno premešten, privremeno upućen ili upućen.
Uvećanje osnovne plate sudije
Osnovna plata sudije koji vrši funkciju u sudu u kome je nepopunjeno više od 10% sudijskih mesta ili u kome je znatno povećan obim posla može se uvećati od 10% do 50%, srazmerno broju nepopunjenih mesta, odnosno obimu povećanja posla.
Kao nepopunjeno sudijsko mesto smatra se i mesto sudije koji je privremeno oslobođen vršenja sudijske funkcije, odnosno kojem miruje sudijska funkcija, zbog izbora, imenovanja, privremenog upućivanja u drugi sud, odnosno upućivanja u Visoki savet sudstva, ministarstvo nadležno za pravosuđe, Pravosudnu akademiju ili međunarodnu organizaciju.
Osnovna plata sudije koji postupa u predmetu krivičnog dela sa elementom organizovanog kriminala i ratnog zločina, može se uvećati do 100%.
Odluku o uvećanju osnovne plate iz st. 1. i 3. ovog člana donosi Visoki savet sudstva.
Osnovna plata zamenika predsednika suda uvećava se za 50% uvećanja iz člana 44. stav 1. ovog zakona.
Naknade plate
Sudija ima pravo na naknadu plate za vreme odsustvovanja sa rada i na naknadu troškova u slučaju propisanom zakonom ili drugim propisom, kao i pravo na naknadu za neiskorišćeni godišnji odmor, najmanje pod istim uslovima i u istom obimu prava kao i ostali zaposleni u sudu.
Izvor: Sajt Društva sudija Srbije (www.sudije.rs).
Izvor: Izvod iz propisa preuzet iz pravne baze Propis Soft, redakcija Profi Sistem Com