Od 1. marta 2022. godine, po osnovu Zakona o socijalnoj karti, usvojenog u februaru 2021. godine, uspostavljen je registar „Socijalna karta“. Registar predstavlja izvor podataka, koji su neophodni za vođenje postupaka za ostvarivanje različita prava i usluga iz oblasti socijalne zaštite. „Socijalna karta“ značajno doprinosi efikasnijem i bržem ostvarivanju prava, pravednijoj raspodeli socijalne pomoći, ali i unapređenju kvaliteta rada državnih organa u oblasti socijalne zaštite.
Sa druge strane, netačne su tvrdnje, koje postoje u jednom delu javnosti, da sistem sam automatski isljučuje korisnike nekog prava. Sistem daje podatke koji su samo preduslov da zaposleni u centru za socijalni rad pokrenu postupak preispitivanja da li određeno lice, usled novonastalih okolnosti, i dalje ispunjava zakonom definisane uslove da bude korisnik nekog prava, kao što je npr. pravo na novčanu pomoć. Dakle, nijedno lice nije prestalo da bude korisnik prava po osnovu automatizovano donošene odluke, već odluke donosi isključivo ljudski faktor.
Podsećamo, Zakon o socijalnoj karti („Sl. glasnik RS“, br. 14/2021) koji se primenjuje od 1. marta 2022. godine uređuje uspostavljanje i vođenje jedinstvenog registra Socijalna karta, odnosno sadržinu, način pristupanja, obradu i čuvanje podataka u okviru Socijalne karte, kao i druga pitanja od značaja za njegovo uspostavljanje i vođenje. Shodno ovom zakonu Socijalna karta je jedinstveni registar koji sadrži podatke o pojedincu i sa njim povezanih lica o socijalno-ekonomskom statusu, podatke o vrsti prava i usluga iz socijalne zaštite koje lice koristi ili je koristilo, kao i podatke o službenim licima koja su vodila, odnosno odlučivala o pojedinačnim pravima.
Ovaj registar je doprineo da:
– građani lakše i brže ostvaruju prava, jer nisu u obavezi da sami prikupljaju podatke pri podnošenju zahteva i da troše svoje resurse (novac i vreme);
– centri za socijalni rad proaktivno deluju prema građanima da mogu da ostvare dodatno pravo, što je jedinstven primer brige i odnosa države prema građanima.
– kroz formiranje obaveštenja o tome da je lice preminulo, centrima za socijalni rad je omogućeno da blagovremeno reaguju na tu činjenicu i da spreče dalje isplate;
– pronađeni su slučajevi neosnovanih isplata i nakon što su lica preminula: kod prava Dodatak za pomoć i negu drugog lica, kod prava Novčana socijalna pomoć, kod prva Usluge smeštaja. U određenom broju slučajeva ove isplate su bile i po dve decenije nakon smrti korisnika prava;
– kroz dobijena obaveštenja o uvećanju nepokretne imovine porodica koje koriste pravo Novčana socijalna pomoć, i kroz dobijena obaveštenja o uvećanju prihoda porodica, koje koriste istu tu vrstu novčane pomoći, centri za socijalni rad su preispitivali uslove za dalje ostvarivanje tog prava. S tim što se, kako je već navedeno, preispitivanje vrši od strane zaposlenih, odnosno socijalnog radnika, a ne automatski.
– kroz razrešavanje obaveštenja o neusaglašenostima podataka o licima iz internih evidencija Ministarstva, koje se odnose na socijalnu, dečiju i boračko – invalidsku zaštitu, kao i kroz razrešavanje o neusaglašenostima sa podacima iz Centralnog registra stanovništva, doprinelo se povećanju tačnosti podataka o licima, ali i o odlukama daljeg uživanja prava, ako su neusaglašenosti bile od uticaja na to pravo.
Sistem „Socijalna karta“ značajno utiče na „smanjenje greške socijalne isključenosti“, ali i na „smanjenje greške socijalne uključenosti“, zahvaljujući blagovremenim i tačnih podacima, koji se obezbeđuju elektronskom razmenom sa različitim institucijama R. Srbije u realnom vremenu.
Potrebno je imati u vidu da građani, čiji se podaci nalaze u registru „Socijalna karta“, mogu preko portala „eUprava“ da ostvare uvid u svoje podatke, koji se vode u registru. To je dodatna mogućnost, jer svako lice, čiji se podaci nalaze u registru, može da zatraže uvid u njih, kako od centara za socijalni rad, tako i od Ministarstva za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja. Na taj način omogućena je potpuna transparentnost.
Izvor: sajt Ministarstva za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja (www.minrzs.gov.rs)
Izvor: Izvodi iz propisa preuzeti su iz programa „Propis Soft“, Redakcija Profi Sistem Com-a.