U “Sl. glasniku RS”, broj 87/2018 objavljen je Zakon o izmenama i dopunama Zakona o sprečavanju nasilja i nedoličnog ponašanja na sportskim priredbama. Ove izmene i dopune primenjuju se od 21. novembra 2018. godine.
Zakonom o sprečavanju nasilja i nedoličnog ponašanja na sportskim priredbama (“Sl. glasnik RS”, br. 67/2003, 101/2005, 90/2007, 72/2009-dr.zakon, 111/2009, 104/2013-dr.zakon) utvrđuju se mere za sprečavanje nasilja i nedoličnog ponašanja na sportskim priredbama i u vezi sa sportskim priredbama, kao i obaveze organizatora i ovlašćenja nadležnih organa u sprovođenju tih mera.
Predmetnim izmenama i dopunama uvode se nove obaveze organizatora sportske priredbe povećanog rizika, proširen je pojam nasilja i nedoličnog ponašanja na sportskim priredbama, pooštrena je kaznena politika…
I. Osnovni pojmovi
Članom 2. ovog zakona uređeni su osnovni pojmovi, u smislu ovog zakona:
Sportske priredbe, u smislu ovog zakona, jesu sportska takmičenja i sportske manifestacije.
Organizator sportske priredbe jeste sportski savez, sportsko društvo, sportska organizacija – klub, drugo pravno ili fizičko lice koje se stalno ili povremeno bavi organizacijom sportskih priredbi, odnosno koje je preuzelo organizovanje određene sportske priredbe, ili vršenje određenih poslova u organizovanju sportske priredbe.
Vreme održavanja sportske priredbe je vremenski interval od dva časa pre početka sportske priredbe do jednog časa nakon njenog završetka, odnosno, kad se održavaju sportske priredbe povećanog rizika, vremenski interval od četiri časa pre početka sportske priredbe do četiri časa nakon njenog završetka.
Učesnici sportske priredbe jesu sva lica prisutna na sportskoj priredbi.
Sportski teren jeste prostor na kome se obavlja sportska aktivnost (sportska igra, takmičenje), kao i prostor do gledališta.
Gledalište jeste uređen prostor na sportskom objektu namenjen za smeštaj gledalaca (tribine), odnosno prostor uz sportski teren namenjen za gledaoce ako objekat nema tribine.
Prva novina koje donose ove izmene i dopune odnosi se na uvođenje dužnosti organizatora, kada je u pitanju sportska priredba povećanog rizika, da otvori ulaze najkasnije dva sata pre početka sportske priredbe, a kada su u pitanju organizatori ostalih sportskih priredaba najkasnije sat vremena pre početka sportske priredbe ili u drugo vreme koje odredi ministarstvo nadležno za unutrašnje poslove.
Dalje, prethodna formulacija sportskog objekta nije obuhvatala određene prostore koji su sastavni delovi sportskih objekata i u kojima je moguće kretanje fizičkih lica, čime je ostavljena zakonska praznina u pogledu primene pojedinih zakonskih odredaba, iz tog razloga definicija ovog pojma sada glasi (dodati deo je podebljanom i kurziv fontu):
Sportski objekat je objekat namenjen za održavanje sportskih priredbi, koji pored sportskog terena ima prostor za gledalište i koji može imati i prateći prostor (sanitarni, garderobni, spremišni i dr.), kao i prostor na koji je ulazak i kretanje fizičkih lica uslovljeno posedovanjem ulaznice ili dozvole koju izdaje organizator sportske priredbe.
II. Pojam nasilja i nedoličnog ponašanja na sportskim priredbama
Pod nasiljem i nedoličnim ponašanjem na sportskim priredbama, u smislu ovog zakona, smatra se naročito (član 4.) (dodati delovi su u podebljanom i kurziv fontu):
1) fizički napad na učesnike sportske priredbe, odnosno fizički obračun između učesnika na sportskoj priredbi;
2) bacanje predmeta na sportski teren ili u gledalište;
3) pokušaj unošenja ili unošenje u sportski objekat ili isticanje u sportskom objektu obeležja kojima se vređaju nacionalna, rasna, verska ili druga osećanja ili na drugi način izaziva mržnja ili netrpeljivosti koja može da dovede do fizičkih sukoba – ovom izmenom predviđeno je i da se i samo pokušaj unošenja smatra nasiljem i nedoličnim ponašanjem na sportskim priredbama, čime je polje inkriminacije prošireno.
4) oštećivanje sportskog objekta, opreme, uređaja i instalacija na sportskom objektu na kome se održava sportska priredba;
5) izazivanje nereda ili uništavanje imovine prilikom dolaska, odnosno odlaska sa sportske priredbe ili u sportskom objektu, remećenje toka sportske priredbe, ugrožavanje bezbednosti učesnika sportske priredbe ili trećih lica;
6) neovlašćeni ulazak na sportski teren, odnosno u službene prostorije i službene prolaze sportskog objekta ili u deo gledališta sportskog objekta koji je namenjen protivničkim navijačima;
7) pokušaj unošenja, odnosno unošenje u sportski objekat, posedovanje ili upotreba alkohola ili drugih opojnih sredstava;
8) pokušaj unošenja, odnosno unošenje u sportski objekat ili korišćenje pirotehničkih sredstava i drugih predmeta i sredstava kojima može da se ugrozi bezbednost učesnika u sportskoj priredbi ili ometa njen tok;
8a) posedovanje u dolasku ili odlasku sa sportske priredbe pirotehničkih sredstava, predmeta i sredstava kojima može da se ugrozi bezbednost – ova nova tačka kojom je proširen pojam nasilja i nedoličnog ponašanja takođe proširuje polje inkriminacije jer inkriminiše i samo posedovanje priotehničkih sredstava (za razliku od dosadašnjeg rešenja koje je kada su u pitanju pirotehnička i i drugih predmeta i sredstava kojima može da se ugrozi bezbednost učesnika obuhvatalo samo radnje iz tačke 8)).
9) paljenje navijačkih rekvizita ili drugih predmeta;
10) maskiranje lica radi prikrivanja identiteta u slučaju vršenja bilo kog oblika nasilja, korišćenjem odevnih ili drugih predmeta – prethodnom tačko 10) bilo je propisano kao vrsta nasilja i nedoličnog ponašanjem bilo je propisano nošenje navijačkih šalova, kapa ili drugih predmeta u nameri da se skriva identitet lica. Novom tačkom 10) izvršeno je preciziranje, odnosno da nije svako maskiranje lica, odnosno prikrivanje identiteta inkriminisano, već samo ono koje je u vezi sa vršenja bilo kog oblika nasilja.
III. Primena drugih propisa
Na organizovanje sportskih priredbi shodno se primenjuju i propisi o okupljanju građana i privatnom obezbeđenju (član 5.). Dodato je upućivanje i na odredbe Zakona o privatnom obezbeđenju („Sl. glasnik RS“, br. 104/2013, 42/2015 i 87/2018), s obzirom da se iste primenjuju i prilikom organizovanja, odnosno održavanja sportskih priredaba.
IV. Mere koje se preduzimaju na sportskim priredbama
Kada su u pitanju mere koje se preduzimaju na sportskim priredbama članom 8. propisano je da je organizator sportske priredbe dužan da obrazuje odgovarajuću redarsku službu ili da angažuje pravno lice ili preduzetnika radi obavljanja poslova fizičkog obezbeđenja i održavanja reda na sportskoj priredbi (stav 1.). Ovde je dodat novi stav 2. koji glasi:
„Prilikom održavanja međunarodnih sportskih priredaba, sportskih priredaba povećanog rizika ili sportskih priredaba najvišeg ranga nacionalnih ekipnih sportskih takmičenja, organizator je dužan da, za obavljanje poslova redarske službe, angažuje pravno lice ili preduzetnika za vršenje poslova privatnog obezbeđenja.“
Dakle, ovde je izvršeno usaglašavanje sa Zakonom o privatnom obezbeđenju.
U članu 8a koji propisuje dužnosti redarske službe prilikom obavljanja poslova fizičkog obezbeđenja i održavanja reda na sportskoj priredbi brisana je tačka 9) stava 1. kojom je bilo propisano da je prilikom obavljanja poslova fizičkog obezbeđenja i održavanja reda na sportskoj priredbi, redarska služba dužna da ne dozvoli pristup sportskom objektu, licu kome je izrečena mera bezbednosti, odnosno zaštitna mera zabrane prisustvovanja određenim sportskim priredbama. Ova odredba brisana je na osnovu sugestije Poverenika za informacije od javnog značaja i zaštitu podataka o ličnosti, a iz razloga što redarska služba zaista nema pristup takvoj vrsti podatka o licu.
V. Mere koje se preduzimaju na sportskim priredbama povećanog rizika
U članu 13. dodate su nove dužnosti organizatora sportske priredbe.
Kada je u pitanju organizator međunarodnih sportskih priredaba, sportskih priredaba povećanog rizika ili sportskih priredaba najvišeg ranga nacionalnih ekipnih sportskih takmičenja, on je dužan da vodi evidenciju o prodatim ulaznicama, koja sadrži: ime i prezime, JMBG ili broj putne isprave (ako se radi o strancu) lica kojima se ulaznice prodaju, koji je dužan da odmah dostavi teritorijalno nadležnoj jedinici ministarstva nadležno za unutrašnje poslove po mestu održavanja sportske priredbe, a najkasnije do završetka sportske priredbe, nakon čega je briše. Ovo pravilo važi i za organizatore sportskih priredaba koji omogućavaju besplatan ulaz posetiocima.
Takođe, novina je i da organizator sportske priredbe dužan je da dostavi nadležnoj organizacionoj jedinici ministarstva nadležno za unutrašnje poslove po mestu održavanja sportske priredbe podatke o identitetu lica koja poseduju godišnje i druge povlašćene ulaznice, pre početka takmičenja i u slučaju nastupanja promene.
Jednom licu organizator ne može prodati više od četiri ulaznice, a ne kao ranije kada je maksimum iznosio sedam ulaznica.
Izmenjene su obaveze gostujućeg sportskog kluba koji učestvuje na sportskoj priredbi (član 16.). Ovde su brisane reči „povećanog rizika“, odnosno ove obaveze gostujućeg kluba sada važe i za „obične“ sportske priredbe, jer prema obrazloženju predloga ovih izmena vrlo često navijači gostujućeg kluba putuju i na sportske priredbe koje nisu proglašene sportskim priredbama „povećanog rizika”, o čemu nisu blagovremeno dobijene potrebne informacije, što utiče na kvalitetnu organizaciju sportske priredbe, posebno sa aspekta bezbednosti.
Inače obaveze gostujuće kluba do sada su bile:
1) da najkasnije tri dana pre organizovanog polaska navijača na sportsku priredbu obavesti organizatora sportske priredbe o svim elementima bitnim za prijem kluba i njegovih navijača (dan i vreme polaska, procena broja navijača koji dolaze, način prevoza, mesto boravka ili okupljanja, imena vođa navijača i sl.);
2) da ostvari saradnju sa klubom svojih navijača i učestvuje u organizaciji njihovog dolaska i odlaska sa sportske priredbe;
3) da obezbedi raspodelu karata za svoje navijače koje je dobio od organizatora sportske priredbe (ova tačka je brisana);
4) preduzme druge potrebne mere da klub i njegovi navijači ne budu uzrok nasilja i nereda na sportskoj priredbi.
Dakle, dosadašnja zakonska mogućnost koja je data gostujućem klubu da obezbedi vršenje raspodele dobijenih karata od strane organizatora, nije omogućavala kontrolu načina raspodele istih, u pogledu identiteta lica kojima se karte ustupaju, što je sa sobom nosilo određene bezbednosne rizike.
VI. Mere koje preduzimaju nadležni državni organi
Do sada je važilo pravilo da se mere koje preduzima ministarstvo nadležno za unutrašnje poslove za sprečavanje nasilja i nedoličnog ponašanja gledalaca odnose samo na sportske priredbe povećanog rizika, a brisanjem reči „povećanog rizika“, ove mere se mogu preduzimati i na „običnim“ sportskim priredbama.
Precizirane su i odredbe o prodaja ili konzumiranje alkoholnih pića u sportskom objektu ili u njegovoj blizini, tako da je sada zabranjena je prodaja ili konzumiranje alkoholnih pića u sportskom objektu ili na udaljenosti do jednog kilometra od središnje tačke sportskog terena u Beogradu, Kragujevcu, Nišu i Novom Sadu, a u ostalim mestima do 300 metara za vreme održavanja sportske priredbe, vazdušnom linijom.
Takođe, propisano je i da nadzor nad sprovođenjem zabrane u odnosu na prodaju alkoholnih pića može vršiti i Komunalna policija.
VII. Prekršaji
Izmene odredaba o prekršajima su posledica prethodno navedenih izmena i dopuna, tako da su kaznene odredbe upodobljene sa ostalim izmenama i dopunama, a takođe izvršena je dopuna u pogledu pooštravanja prekršajne sankcije za prekršaje koji se izvrše u grupi, imajući u vidu da se najteži prekršaji u vezi sportskih priredbi vrše upravo u grupama.
Izvor: Izvod iz zakona preuzet je iz programa „Propis Soft“ – Redakcija Profi Sistem Com.
