Vlada RS je donela novu Uredbu o izmenama Uredbe o naknadi troškova i otpremnini državnih službenika i nameštenika (“Sl. glasnik RS”, broj 84/2014) koja se primenjuje od 16. avgusta 2014. god.
Ovom uredbom izmenjeni su čl. 50. i 51. Uredbe o naknadi troškova i otpremnini državnih službenika i nameštenika, kojima je uređena otpremnina državnih službenika i nameštenika.
I. Otpremnina neraspoređenih državnih službenika, odnosno nameštenika za čijim radom je prestala potreba
Član 50. koji propisuje visinu otpremnine neraspoređenog državnog službenika, odnosno nameštenika za čijim radom prestane potreba, pre izmene glasio je:
“Otpremnina državnom službeniku kome prestane radni odnos zbog proteka šest meseci otkad je postao neraspoređen i namešteniku za čijim radom prestane potreba
Član 50.
Državnom službeniku kome prestane radni odnos zbog proteka šest meseci otkad je postao neraspoređen i namešteniku kome je otkazan ugovor o radu jer ne postoji nijedno radno mesto na koje može biti premešten ili raspoređen isplaćuje se otpremnina za svaku navršenu godinu rada u radnom odnosu u visini trećine njegove plate, s tim da se pod tom platom smatra njegova prosečna mesečna plata koja mu je isplaćena za poslednja tri meseca koja prethode mesecu u kome je doneseno rešenje kojim je utvrđeno da je postao neraspoređen, odnosno rešenje o otkazu ugovora o radu.”
Nakon izmene iz “Sl. glasnika RS”, broj 84/2014, ovaj član glasi:
„Otpremnina državnom službeniku kome prestane radni odnos zbog proteka dva meseca otkad je postao neraspoređen i namešteniku za čijim radom prestane potreba
Član 50.
Državnom službeniku kome prestane radni odnos zbog proteka dva meseca otkad je postao neraspoređen i namešteniku kome je otkazan ugovor o radu jer ne postoji nijedno radno mesto na koje može biti premešten ili raspoređen, isplaćuje se otpremnina za svaku navršenu godinu rada u radnom odnosu kod poslednjeg poslodavca u visini trećine njegove plate.
Pod platom smatra se prosečna mesečna plata zaposlenog koja mu je isplaćena za poslednja tri meseca koja prethode mesecu u kome je doneseno rešenje kojim je utvrđeno da je postao neraspoređen, odnosno rešenje o otkazu radnog odnosa.
Opštim aktom, rešenjem ili ugovorom o radu ne može se utvrditi duži period od perioda koji se uzima u obzir za obračun otpremnine, od perioda utvrđenog u stavu 1. ovog člana.
Državni službenik, odnosno nameštenik ne može da ostvari pravo na otpremninu iz stava 1. ovog člana, za isti period za koji mu je već isplaćena otpremnina kod istog ili drugog poslodavca.”
Šta su donele izmene?
1. Prva izmena je očigledna i odnosi se na skraćenje vremena od kada je državni službenik ostao neraspoređen, a koji period je skraćen sa 6 meseci na 2 meseca.
2. Druga izmena, možda i važnija je što se otpremnina isplaćuje za svaku navršenu godinu rada u radnom odnosu, ali samo kod poslednjeg poslodavca u visini trećine njegove plate.
Pojam plate državnog službenika i nameštenika, pod kojim se podrazumeva prosečna mesečna plata zaposlenog koja mu je isplaćena za poslednja tri meseca koja prethode mesecu u kome je doneseno rešenje kojim je utvrđeno da je postao neraspoređen, odnosno rešenje o otkazu radnog odnosa, ostao je nepromenjen.
3. Zatim, stavom 3. uvodi se ograničenje da se opštim aktom (dakle, kolektivnim ugovorom ili pravilnikom o radu), rešenjem ili ugovorom o radu ne može se utvrditi duži period od perioda koji se uzima u obzir za obračun otpremnine, od perioda utvrđenog u stavu 1. ovog člana.
4. Na kraju, stav 4. uvodi još jedno ograničenje koje kaže da državni službenik, odnosno nameštenik ne može da ostvari pravo na otpremninu za isti period za koji mu je već isplaćena otpremnina kod istog ili drugog poslodavca, čime je izvršeno usklađivanje sa najnovijim izmenama i dopunama Zakona o radu (“Sl. glasniku RS” broj 24/2005, 61/2005, 54/2009, 32/2013 i 75/2014), u smislu izjednačavanja privatnog i javnog sektora.
II. Otpremnina kod odlaska u penziju
Člana 51. koji uređuje otpremninu koja se isplaćuje državnom službeniku ili namešteniku koji odlazi u penziju, pre izmene glasio je:
“Otpremnina državnom službeniku ili namešteniku koji odlazi u penziju
Član 51.
Državnom službeniku ili namešteniku koji odlazi u penziju isplaćuje se otpremnina u visini jedne i po plate koju bi ostvario za mesec koji prethodi mesecu u kome se isplaćuje otpremnina, s tim što ona ne može biti niža od tri prosečne zarade u Republici Srbiji, prema poslednjem konačnom objavljenom podatku republičkog organa nadležnog za poslove statistike na dan isplate.”
Nakon izmene ovaj član glasi:
„Otpremnina državnom službeniku ili namešteniku koji odlazi u penziju
Član 51.
Državnom službeniku ili namešteniku koji odlazi u penziju isplaćuje se otpremnina u visini 125% od plate koju bi ostvario za mesec koji prethodi mesecu u kome se isplaćuje otpremnina, s tim što ona ne može biti niža od dve prosečne zarade u Republici Srbiji, prema poslednjem konačnom objavljenom podatku republičkog organa nadležnog za poslove statistike na dan isplate.”
Izmena je očigledna i odnosi se pre svega na visinu otpremnine koja sada, umesto jedne i po plate koju bi ostvario za mesec koji prethodi mesecu u kome se isplaćuje otpremnina, iznosi 125% od plate koju bi ostvario za mesec koji prethodi mesecu u kome se isplaćuje otpremnina.
Najniži iznos otpremnine je takođe promenjen, te nakon izmene ne može biti niža od dve prosečne zarade u Republici Srbiji, prema poslednjem konačnom objavljenom podatku republičkog organa nadležnog za poslove statistike na dan isplate, umesto tri prosečne zarade koliko je iznosila najniža otpremnina pre ovih izmena.
Zaključak
Najavljeno izjednačavanje privatnog i javnog sektora u oblasti otpremnina ovim izmenama je izvršeno, a kao što je već navedeno primenjivaće se od 16. avgusta 2014. god. Ostaje da se vidi kada će po drugim pitanjima, kao što je minuli rad koji se u javnom sektoru još uvek isplaćuje za svaku navršenu godinu rada u radnom odnosu, a ne samo kod poslednjeg poslodavca kako je propisanom novim izmenama Zakona o radu, obzirom da je uređeno Zakonom o platama državnih službenika i nameštenika (“Sl. glasnik RS”, broj 62/2006, 63/2006-ispr., 115/2006-ispr., 101/2007, 99/2010 i 108/2013), koji se na državne službenike i nameštenike primenjuje kao lex specialis, te isključuje primenu odredaba Zakona o radu.
