Od 1. januara 2018. godine važe novi uslovi za odlazak u starosnu i prevremenu starosnu penziju, prema odredbama Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju (“Sl. glasnik RS”, br. 34/2003, 85/2005, 101/2005, 5/2009, 107/2009, 101/2010, 93/2012, 62/2013, 108/2013, 75/2014 i 142/2014) – u daljem tekstu Zakon.
I Starosna penzija u 2018. godini
Odredbom člana 19. Zakona, propisani su opšti uslovi za sticanje prava na starosnu penziju koji važe i za osiguranike muškarce i za osiguranike žene:
1) navršenih 65 godina života i najmanje 15 godina staža osiguranja;
2) navršenih 45 godina staža osiguranja.
Izuzetno od ovog člana, osiguranik žena koja navrši najmanje 15 godina staža osiguranja, ima pravo na odlazak u starosnu penziju i pre navršenih 65 godina života, pa se u 2018. godini starosna granica kod žena pomera za šest meseci, tako da je uslov za sticanje prava za osigranike žene 62 godine života i najmanje 15 godina staža osiguranja.
Kada su u pitanju žene, uslovi za sticanje prava na starosnu penziju u pogledu godina života postepeno će se pomerati zaključno sa 2031. godinom, da bi se od 2032. godine žene u potpunosti izjednačile sa muškarcima u pogledu uslova za odlazak u starosnu penziju (65 godina života i najmanje 15 godina staža osiguranja).
Što se tiče osiguranika muškaraca uslovi za sticanje prava na starosnu penziju ostaju isti 65 godina života i najmanje 15 godina staža osiguranja.
Uslovi za sticanje prava na starosnu penziju moraju biti kumulativno ispunjeni, a to znači da je potrebno da osiguranik ispunjava oba uslova, kako u pogledu godina života tako i u pogledu godina staža osiguranja.
Osim ovog osnova za punu starosnu penziju i muškarci i žene to pravo mogu ostvariti sa navršenih 45 godina staža osiguranja, bez obzira na godine života.
II Prevremena starosna penzija u 2018. godini
Odredbom člana 19b Zakona propisano je da osiguranik stiče pravo na prevremenu starosnu penziju kad navrši najmanje 40 godina staža osiguranja i najmanje 60 godina života.
Izuzetno od ovog člana, od 1. januara 2018. godine, osiguranik muškarac može steći pravo na prevremenu starosnu penziju kad navrši 40 godina staža osiguranja i najmanje 57 godina života, a osiguranik žena kad navrši 38 godina staža osiguranja i najmanje 56 godina i četiri meseca života.
Visina prevremene starosne penzije određuje se na isti način kao i visina starosne penzije, s tim što se iznos tako određene penzije trajno umanjuje za 0,34% za svaki mesec pre navršenih 65 godina života (član 70a) odnosno za svaki mesec ranijeg odlaska u penziju pre navršenih godina života propisanih za sticanje prava na punu starosnu penziju u toj kalendarskoj godini – u 2018. godini, 62 godine života (član 70b).
Ukupan iznos umanjenja za prevremenu starosnu penziju maksimalno može da iznosi 20,4%.
III Ostvarivanje prava na starosnu odnosno prevremenu strosnu penziju
Pravo na starosnu, prevremenu starosnu penziju ostvaruje se kod Fonda posle prestanka osiguranja ličnim podnošenjem zahteva nadležnoj filijali Fonda za PIO, osim za osiguranike koji obavljaju delatnost u skladu sa zakonom kojim se uređuje rad privatnih preduzetnika koji pravo na starosnu penziju, prevremenu starosnu penziju mogu ostvariti ispunjenjem uslova za sticanje prava na istu, u skladu sa članom 82a Zakona.
Ispunjenost uslova za ostvarivanje prava na starosnu penziju/prevremenu starosnu penziju ceni se prema danu podnošenja zahteva, obzirom da se prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja ostvaruju od dana podnetog zahteva, a najranije šest meseci pre tog dana.
Starosna penzija, prevremena starosna penzija isplaćuje se od dana ispunjenja uslova, ako je zahtev podnet u roku od šest meseci od dana ispunjenja uslova propisanih za sticanje prava, odnosno od dana prestanka osiguranja, a ako je zahtev podnet po isteku toga roka, od dana podnošenja zahteva i za šest meseci unazad.
Na zvaničnom sajtu RF PIO se navodi, da je uz popunjen zahtev za starosnu/prevremenu starosnu penziju, potrebno dostaviti sledeću dokumentaciju (dokazi potrebni za ostvarivanje prava):
- Dokaz kojim se potvrđije identitet (lična karta na uvid ili uverenje o prebivalištu)
- Dokaze o penzijskom stažu u Republici Srbiji – radna knjižica, uverenje o beneficiranom stažu, druge javne isprave o stažu (rešenja, uverenja, potvrde i slično) u originalu ili overenoj fotokopiji
- Dokaz o prestanku zaposlenja – rešenje (fotokopija)
- Dokaz o regulisanom vojnom roku (overena fotokopija vojne knjižice ili uverenje vojnog odseka)
- Dokaz o korišćenju prava – evidenciji kod Nacionalne službe za zapošljavanje (ukoliko primate novčanu nagradu)
- Uverenje o obavljanju samostalne delatnosti, koje izdaje nadležni organ opštine, odnosno odgovarajuće udruženje, savez (za period do 31. 12. 2005. godine), odnosno rešenje Agencije za privredne registre (za period od 1. 1. 2006. godine)
- Uverenje o plaćenom doprinosu za PIO sa iskazanim osnovicama doprinosa i iznosom uplaćenog doprinosa, izdato od Poreske uprave za period obavljanja samostalne delatnosti ( ovo uverenje nije potrebno za samostalne umetnike, filmske radnike i sportiste do 31. 12. 2002. godine, a za sveštenike i verske službenike do 31. 8. 2004. godine )
- Uverenje o plaćenom doprinosu za PIO sa iskazanim osnovicama doprinosa i iznosom uplaćenog doprinosa, izdato od Poreske uprave za period obavljanja poljoprivredne delatnosti
- Dokazi o stažu u inostranstvu.
